Món phụ gia thứ hai: Tập trò chơi tung hứng với các trợ động từTiếng Việt có một điểm chung so với các ngôn ngữ khác ở khu vực Đông Nam Á cũng như Trung Quốc, đó là ngôn ngữ thuộc dạng đơn lập (isolating language). Có nghĩa là ngữ pháp tiếng Việt phụ thuộc vào thứ tự sắp xếp các từ và cấu trúc câu chứ không dựa vào sự thay đổi “dạng” (form) của từ. Trái lại, phần lớn các ngôn ngữ phương Tây, trong đó có tiếng Anh, lại có ngữ pháp dựa vào sự thay đổi hình thái của từ (morphology). Đặc điểm này khiến một người Mỹ học nói tiếng Pháp hoặc tiếng Italy có vẻ thuận lợi hơn một chút so với người Việt khi học tiếng Anh hoặc tiếng Pháp. Tương tự như vậy, người Việt khi học nói tiếng Trung lại có vẻ dễ dàng hơn so với người Mỹ muốn học thứ ngôn ngữ Châu Á này.
Việc có khá nhiều trợ động từ khác nhau kèm theo sự phức tạp trong cách sử dụng trợ động từ trong tiếng Anh làm chúng ta bị lúng túng và chậm chạp khi nói.Nếu để ý bạn sẽ thấy tiếng Việt của chúng ta hầu như rất ít trợ động từ. Cho dù chúng ta vẫn có trợ động từ thì vai trò của chúng khá mờ nhạt và trong nhiều trường hợp là không bắt buộc đối với hội thoại hàng ngày.
Ví dụ: với trợ động từ “có”
o Trong tiếng Việt: (Câu hỏi) Cậu
có muốn học tiếng Anh không? – (Trả lời) Tôi
có (muốn học tiếng Anh)
o Trong tiếng Anh sẽ là: (Câu hỏi)
Do you want to learn English? – (Trả lời) Yes, I
do.
Có 3 khác biệt cơ bản giữa việc sử dụng trợ động từ trong tiếng Anh và tiếng Việt. Điều này khiến chúng ta cảm thấy rất
“lóng ngóng” khi sử dụng trợ động từ khi nói tiếng Anh:
Sự khác biệt thứ nhất, trong tiếng Việt nhiều khi chúng ta bỏ trợ động từ trong giao tiếp hàng ngày. Chẳng hạn trong ví dụ trên chúng ta có thể nói: “Cậu muốn học tiếng Anh không? – (Trả lời) Tôi muốn”. Việc bỏ trợ động từ “có” hầu như không ảnh hưởng đến ngữ nghĩa và ngữ pháp của hội thoại này. Trái lại, người Anh/Mỹ ít khi bỏ trợ động từ, đặc biệt là trong câu hỏi. Một ví dụ khác: “Did you do your homework?” Câu này trong tiếng Việt sẽ là: “Cậu đã làm bài tập chưa?”. Trợ động từ ở đây là “đã”. Tương tự như trên, nhiều khi chúng ta cũng bỏ trợ động từ “đã” trong hội thoại hàng ngày và câu trên trở thành “Cậu làm bài tập chưa?”
Như ta thấy, vai trò của trợ động từ trong tiếng Việt khá mờ nhạt trong khi việc sử dụng đúng trợ động từ lại quan trọng đối với tiếng Anh.
Sự khác biệt thứ hai, cấu trúc cú pháp của tiếng Anh thường đảo trợ động từ lên đầu câu hỏi trong khi tiếng Việt của chúng ta không làm như vậy. Chúng ta không nói là “Đã cậu làm bài tập chưa?” mà vẫn giữ nguyên thứ tự “Cậu đã làm bài tập” và thêm từ “chưa” để diễn đạt câu hỏi.
Sự khác biệt về cách sắp xếp trật tự từ trong ngôn ngữ phương Tây làm bộ não của chúng ta bị lúng túng khi sắp xếp các từ để tạo thành câu.Sự khác biệt thứ ba, tiếng Anh chia trợ động từ ở các dạng khác nhau khi dùng với các ngôi khác nhau của đại từ. Ví dụ: ở thì hiện tại He, she, it dùng với does còn I, we, you lại dùng với do. Trong khi tiếng Việt thì không cần phải chia gì cả. Đây lại là một khác biệt nữa khiến chúng ta “vướng víu” hơn khi nói tiếng Anh.
Ngoài những khác biệt kể trên thì chúng ta phải chấp nhận một thực tế rằng trong khi trợ động từ ở tiếng Việt khá ít, cách sử dụng đơn giản và không bắt buộc thì tiếng Anh lại có một loạt khá nhiều các loại trợ động từ khác nhau như:
do, be, have, will, would, could, can, may… Các trợ động từ này lại có các biến thể khác nhau khi sử dụng ở các thì (thời) và với các ngôi khác nhau.
Trong quá trình tập nói tiếng Anh của bản thân tôi và khi hướng dẫn các bạn bè và học viên của mình, tôi nhận thấy rằng sự lúng túng trong việc sử dụng các trợ động từ chính là một trong những “nút cổ chai” khiến việc diễn đạt bằng tiếng Anh của người học không được trôi chảy như ý muốn.
Giải pháp duy nhất ở đây là bạn phải tập trung dành một khoảng thời gian để luyện tập với các trợ động từ này sao cho bạn có thể tung hứng với chúng một cách nhuần nhuyễn. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy rằng chỉ riêng việc sử dụng thành thạo các trợ động từ cũng đã đem đến thay đổi đáng kể trong kỹ năng nói tiếng Anh của bạn rồi. Cho dù các trợ động từ trong tiếng Anh có nhiều hơn trong tiếng Việt thì chúng cũng chỉ giới hạn xung quanh một số trợ động từ kể trên với vài biến thể khác nhau cho những trợ động từ do, have, be. Do vậy chỉ cần dành một chút thời gian để ý đến chúng mỗi khi tập nói là bạn sẽ nhanh chóng làm quen với chúng thôi. Dưới đây là 2 thủ thuật giúp bạn nhanh chóng làm quen với trợ động từ của tiếng Anh.
Thủ thuật thứ nhất: Sử dụng câu hỏi đuôi. Bạn hãy tích cực sử dụng câu hỏi đuôi khi thực hành nói tiếng Anh. Bao gồm cả câu hỏi đuôi ở 2 dạng khẳng định và phủ định. Chẳng hạn thay vì chỉ nói: “He loves her”, bạn hãy nói: “He loves her,
doesn’t he?” (anh ấy yêu cô ấy, phải không?). Hoặc thay vì: “He didn’t want to go there”, thì hãy nói: “He didn’t want to go there,
did he?” Việc dùng các câu hỏi đuôi như vậy gần như không làm thay đổi ý nghĩa của câu nói nhưng lại giúp bạn liên tục tiếp xúc với các trợ động từ ở các dạng (form) khác nhau. Do vậy chỉ sau một thời gian ngắn là bạn đã có thể làm quen với chúng.
Thủ thuật thứ hai: Nhắc lại trợ động từ khi trả lời câu hỏi. Hầu hết người Việt chúng ta khi trả lời câu hỏi dạng yes/no (yes/no question) thường chỉ nói Yes! hoặc No! mà không nói đầy đủ “Yes, I do” hay “No, I don’t” (đối với câu hỏi “Do you”). Có lẽ là do chúng ta không mấy khi trả lời “dài dòng” theo kiểu “vâng, tôi có…” hay “không, tôi không…” khi dùng tiếng Việt. Để nhanh chóng làm quen với trợ động từ bạn hãy thay đổi cách trả lời vắn tắt “yes” hoặc “no” thành cách trả lời theo kiểu “I do” hoặc “I don’t”.
Ví dụ: khi được hỏi “Have you done your homework?”, bạn hãy trả lời: “I have” hoặc “I haven’t”.
Hoặc khi được hỏi: "Could you please make the payment soon?”, (anh/chị có thể vui lòng thanh toán món này sớm được không ạ?) thay vì trả lời “yes” hay “no” bạn hãy trả lời “I will” hay “I won’t”.
Đây là 2 cách làm đơn giản nhưng rất hiệu nghiệm giúp bộ não của bạn thích nghi với cách sắp xếp trật tự từ của tiếng Anh.
Thân
Hung Quang Pham
Tác giả, “5 Steps to Speak a New Language”
Truy cập vào video hướng dẫn của tác giả tại đây
TB: Bài viết này tôi đã cố gắng thu gọn nhưng vẫn còn hơi dài, các bạn chịu khó đọc vậy nhé
www.5BuocDeNoiMotNgoaiNgu.com